Mijn nieuws Podcasts

Wetenschap

Coronavirus

Waar komt SARS-CoV-2 vandaan? Internationaal groeit het ongeduld

G7-landen zouden tijdens hun top de WHO willen vragen om een nieuw onderzoek naar de oorsprong van corona.
Wetenschapsrijm

Duikende deeltjes
Natuurkunde

De elegantie verdwijnt uit het standaardmodel

Het gedrag van de kleinste deeltjes van de kosmos wordt beschreven met het standaardmodel. Blijft dit model overeind, nu er een vreemd los eindje lijkt te zijn?
Ophef in de wetenschap

Een zware tabakslucht rond Covid-onderzoek

Onderzoekers die de positieve kanten zagen van roken tijdens de coronapandemie, kregen geld van de tabaksindustrie.
Archieven

Computer gevoerd met kilometers handschrift

Archieven hebben vele kilometers aan handgeschreven teksten. Computers kunnen die steeds beter lezen.
PFAS

PFAS: schadelijk en niet kapot te krijgen

De zorgen over PFAS nemen toe. Ze zijn schadelijker dan gedacht en niet weg te zuiveren uit drinkwater.
Column Cecile Janssens

Aanleg voor speculeren

Cecile Janssens bekeek een studie naar de relatie tussen dna en ons gedrag tijdens de coronacrisis. Is genetische aanleg bepalend voor handen wassen?
Boek

Teek brengt zoveel meer dan lyme

De ziekte van Lyme is niet de enige aandoening die je via een tekenbeet kunt oplopen.
Meer Wetenschap Meer

Podcasts

NRC Onbehaarde Apen

#140 Das, vos, kat: op roofdiersafari in Nederland

Zonder dat we het door hebben is er diep in de nacht een strijd gaande tussen vaak onbekende roofdieren.

#139 De winst van corona: sterke RNA-vaccins

Overal in Nederland worden mouwen opgestroopt voor corona vaccins. Grote kans, dat als je aan de beurt bent, je een RNA-vaccin krijgt, die van Pfizer of van Moderna.

#138 Is iedereen een egoïst?

Bijen die zichzelf opofferen voor de kolonie, vogels die fluiten als er een vijand in de buurt is en bonobo’s die weesaapjes adopteren: het gebeurt allemaal in het dierenrijk.
Meer NRC Onbehaarde Apen Meer

Astronomie

Zonsverduistering

De maan neemt rond het middaguur een ‘hapje’ uit de zon

Op het noordelijk halfrond zal de zonsverduistering het grootst zijn. In het hoge noorden is sprake van een ringvormige verduistering.
Kees de Jager (1921-2021) astronoom

Een leven gewijd aan de zon

Kees de Jager zag het als zijn plicht om wetenschap onder een groot publiek te verspreiden. „Een man met plezier in het leven.”
Zuidpool

IJsberg groter dan Mallorca breekt af van Antarctica

De ijsberg heeft een lengte van ongeveer 170 kilometer en een breedte van 25 kilometer en ligt op de Weddellzee.
Meer Astronomie Meer

Biologie

Durf te vragen

Waarom imiteren sommige vogels de zang van andere vogels?

Het voorjaar is de tijd van gratis openluchtconcerten. Wie in de ochtend of de avond een wandeling maakt, wordt getrakteerd op een meerstemmig koor van vogelzang.
Biologie

Bacterie maakt nieuwe eiwitten na wisseltruc met dna

Een genetische revisie van een bacterie heeft als bonus dat hij resistent is geworden voor virussen. „Dat biedt een groot voordeel voor de industrie.”
Biologie

Diertjes in permafrost na 24.000 jaar tot leven gewekt

Raderdiertjes die duizenden jaren schijndood waren, zijn door Russische wetenschappers succesvol ontdooid.
Paleontologie

Paleontologen vinden grootste dino die ooit in Australië heeft gestampt

Het onderzoek heeft ruim tien jaar geduurd. Alle gevonden botten gingen in een CT-scanner.
Meer Biologie Meer

Medische wetenschap

Onderzoek genetica

Volg jij de regels? Dat zit in je dna

Hoe mensen zich gedragen en hoe ze zich voelen tijdens de pandemie komt deels door hoe ze genetisch gebakken zijn
Vaccins

Zicht op de bijwerkingen van Janssen en AstraZeneca

Er zijn drie hypotheses voor de zeldzame ernstige bijwerkingen van sommige coronavaccins. De jongste verklaring wijst op een ontwerpfout. Veel is nog onzeker.
Durf te vragen

Waar komen die dikke haren vandaan op een gipsarm?

Extra haargroei is bij gipspatiënten heel algemeen. Het treedt op bij een op de drie patiënten.
Pfizer-vaccin

Israël onderzoekt hartontsteking bij jongeren na Pfizer-vaccin

Bij mannen tussen 16 en 30 jaar lijkt er sprake van verband tussen een inenting met Pfizer en een ontsteking van de hartspier. De ontsteking is zeldzaam en verloopt mild.
Meer Medisch Meer

Archeologie

Archeologie

Leids museum geeft vaas terug aan Italië

Het Rijksmuseum van Oudheden kocht in 1988 een vaas van een man die goede contacten had met de illegale handel.
Archeologie

Mesopotamische lijkenberg was oorlogsmonument

In Syrië ligt waarschijnlijk het oudst bekende oorlogsmonument voor gevallenen, zo blijkt uit onderzoek.
Archeologie

Ook vóór de landbouw liepen conflicten uit op geweld

Jagers-verzamelaars in de Nijlvallei verwondden elkaar vijftienduizend jaar geleden met speren en pijlen met stenen punten.
Paleontologie

Zetmeel bepaalde de menselijke mondflora, ook al vóór de landbouw

Mensen aten al vroeg zetmeel. Dat had invloed op de bacteriehuishouding in hun mond, blijkt uit onderzoek aan tandsteen.
Meer Archeologie Meer

Geschiedenis

Wouter Linmans | historicus

‘Nederland was bang voor de dodende straal’

Hoe dachten Nederlanders in de jaren na de Eerste Wereldoorlog over de volgende oorlog? Gifgas was een angstdroom.
Biografie

Jan Tinbergen hield niet van biefstuksocialisme

Jan Tinbergen wordt gezien als een van de belangrijkste economen van de 20ste eeuw. Erwin Dekker schreef zijn biografie.
Geschiedenis

Napoleons dood: kanker of moord?

Vandaag tweehonderd jaar geleden stierf Napoleon. Was hij vergiftigd? De discussie over zijn doodsoorzaak is nog niet voorbij.
Napoleon

Moet je zo’n oorlogszuchtige vrouwenhater als Napoleon wel herdenken?

Hij voerde de slavernij opnieuw in, discrimineerde vrouwen en had de dood van miljoenen mensen op zijn geweten: Frankrijk worstelt met de herdenking van de tweehonderdste sterfdag van Napoleon Bonaparte.
Meer geschiedenis Meer

Geologie

Geowetenschappen

Alles viel verkeerd bij rampzalige lawine in de Himalaya

Een dodelijke lawine, deze februari in India, kende de „slechtst denkbare” mix van steen en ijs. Zo ontstond extreem veel modder.
Ecologie

Steeds minder zuurstof in Europese meren

Zuurstoftekorten kunnen leiden tot sterfte van onderwaterleven. Vooral soorten die van koud water houden krijgen het moeilijk.
Klimaatverandering

Ondergrondse zombiebranden overleven zelfs de winter in Alaska

Onderzoekers hebben een algoritme ontwikkeld dat in satellietbeelden zulke overwinterende branden kan onderscheiden.
Geologie

Grootste waterval van Europa werd in weken gevormd

Als onder een ijskap een vulkaan uitbarst, kan een immense hoeveelheid smeltwater in korte tijd geulen maken in het basalt.
Meer Geologie Meer

Scheikunde

Scheikunde

Spiegelbeeldmoleculen maken zonder rommel

Sommige moleculen hebben ‘spiegelbeelden’. Onderzoekers maakten selectief één van zes mogelijke spiegelbeelden van een molecuul.
Biologie

Blauwalg kan de hersenen redden na een beroerte – in theorie

Laat een bacterie zuurstof maken en zo na een beroerte hersenschade voorkomen. Maar daar is licht voor nodig, en dat ontbreekt in een schedel.
Biologie

Ontgiftende korrels voor hommels in landbouwgebied

Insecticiden moeten plaaginsecten bestrijden, maar hommels gaan er ook aan dood. Ingenieurs denken een oplossing te hebben.
Insecticide

Een verboden gif dat maar niet wil verdwijnen

Al zo’n vijftig jaar mag DDT niet meer gebruikt worden in Europa. Toch worden afbraakproducten nog altijd teruggevonden in de Nederlandse bodem – en onlangs nog in dode grutto’s.
Meer scheikunde Meer

Natuurkunde

Natuurkunde

Poollicht is nu volledig verklaard

Het poollicht ontstaat door botsende elektronen in de atmosfeer. Hun snelheid moet dan wel hoog zijn. Daarvoor surfen ze op elektromagnetische golven.
Natuurkunde

Afgeluisterd gesprekje tussen spinnende atomen

Atomen wisselen informatie met elkaar uit. Hoe, dat hangt af van de omstandigheden. In Delft is zo’n ‘gesprek’ bestudeerd.
Natuurkunde

Minuscule antennes maken elektriciteit van warmte

Warmte is straling die je met een antenne kunt opvangen en omzetten in elektriciteit. Maar dat klinkt makkelijker dan het is.
Taal

Oerknal: dat is pas klare taal

Nederlandse woorden voor wetenschappelijke begrippen verdwijnen langzaam. Jammer: achter een woord als planetoïde gaat een hele denkwereld verscholen.
Meer Natuurkunde Meer

Wiskunde en Informatica

Wiskunde

Door gegevens van mobiele telefoons weten we nu: stedelingen reizen niet vaak naar andere stadsdelen

Dankzij mobiele telefoons is te zien hoe stedelingen zich verplaatsen. Uit acht miljard datapunten blijkt: hun gedrag is universeel. „Een fundamentele ontdekking.”
Wetenschapsrijm

Positief
Durf te vragen

Waarom is min keer min plus?

Waar was je 10 seconden geleden als je 2 meter per seconde achteruit rijdt? Twintig meter vooruit!
Cartografie

Weia Reinboud ontwierp een kaart zonder erbarmelijke vervorming

Ze doet aan hoogspringen, speelt jazzmuziek en ontwierp een model om op afstand libellen te kunnen herkennen. Weia Reinboud ontwikkelde ook nog een nieuwe kaartprojectie. „Ik begon er vrij naïef aan.”

Alledaagse wetenschap

Alledaagse Wetenschap

Hoe een daling kan stijgen

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: Het effect van een vals plat is klein en groot.
Alledaagse Wetenschap

65-jarigen die functioneren op het niveau van 63-jarigen

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: de relatie tussen eten en brein.

Alledaagse Wetenschap

Plakkaat dat geen kwaad kan

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: korstmossen staan weer in de belangstelling.

Alledaagse Wetenschap

Peperduur wiel is amper sneller

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: wielrenners met circuswielen.

Meer Alledaagse wetenschap Meer