Mijn nieuws Podcasts
Fokke & Sukke
Puzzels

Wetenschap

wetenschap tips

Intelligentie moet je niet testen, maar herkennen

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: kunstmatige intelligentie
Jong geleerd

Gewoon mannelijk, slap mannelijk en écht mannelijk

Nik Linders onderzoekt hoe populistische politici omgaan met mannelijkheid „Fortuyn vond dat de elite met emancipatie achterliep bij het volk.”
Wetenschapsrijm

De Nijlgans

Ze hadden hem hier zelf naartoe gehaald En vonden hem best leuk, tot hij zijn leven Naar eigen inzicht vorm begon te geven Toen was het enthousiasme snel gedaald De boer zei: hij…
Alledaagse Wetenschap

Water op de droge grond

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: de kurkdroge bodem neemt geen druppel water meer op.
proef

Pinhole-camera ziet de baan van de zon

Een half jaar zon vastleggen met je zelfgemaakte camera.
Column Beatrice de Graaf

Wie is bereid om te vechten?

Waarom moeten wij sterven voor Danzig, vroeg men zich in 1939 in Frankrijk af. Beatrice de Graaf vraagt zich af hoe ver wij willen gaan voor Oekraïne.
Besmettelijk

Schurft neemt toe, vooral onder studenten

Het aantal schurftgevallen is opvallend hoog. „Het is tijd voor een gecoördineerde aanpak, met betere voorlichting én bron- en contactonderzoek.”
Ophef

Energieschaamte treft ook de deeltjesfysica

De Europese deeltjesfysicaorganisatie CERN overweegt om de Large Hadron Collider (LHC), ’s werelds grootste deeltjesversneller, gedeeltelijk stil te leggen.
Meer Wetenschap Meer

Podcasts

NRC Onbehaarde Apen

Podcast

#204 Leven we in het Antropoceen of is die term onzin?

Geologen en klimaatwetenschappers zijn er al decennia mee bezig: het Antropoceen, het tijdperk waarin de mens de belangrijke kracht op aarde is. Maar hoe nuttig is die term?
Podcast Onbehaarde Apen

#203 Ontwarren wetenschappers de knoop van long covid?

Extreme vermoeidheid. Hartkloppingen. Hersenmist. Na een corona-infectie kampen mensen soms nog jaren met een waaier aan klachten. Langzaam weten onderzoekers het biologische mechanisme dat schuilgaat achter long covid te ontrafelen. Wat weten we nu van dit postcovidsyndroom?
Podcast

#202 De natuur vecht terug, wie weet via een rechtszaak

In de binnenzee Mar Menor in Spanje sterven dagelijks honderden vissen door vervuiling. ​Maar sinds kort is deze zee een rechtspersoon, waardoor zij rechtszaken kan aanspannen​​…
Meer NRC Onbehaarde Apen Meer

Astronomie

Planeetwetenschap

Met een verdwenen maan zijn in één klap twee Saturnus-raadsels opgelost

Waarom staat de planeet Saturnus zo scheef? En waar komen die ‘jonge’ ringen vandaan? Dat komt door een verdwenen maan.
Frank Drake (1930-2022)

Een leven gewijd aan het zoeken naar beschavingen

Astronoom Frank Drake fantaseerde als kind al over beschavingen op andere planeten. Zijn hele leven bleef hij betrokken bij deze zoektocht met het SETI Instituut.
Ruimtevaart

Terug naar de maan, na een halve eeuw afwezigheid

Maandag begint een nieuwe missie naar de maan. De onbemande testvlucht moet de weg vrij maken voor een bemand bezoek aan het hemellichaam.
Meer Astronomie Meer

Biologie

Durf te vragen

Waarom heeft een mandarijn soms één vies partje?

Mandarijnen verschillen enorm in kwaliteit – binnen het jaar, binnen een netje en soms zelfs binnen een mandarijn.
Wetenschap

Makaak bemoedert pluchen knuffel

Niet alleen verweesde aapjes vinden troost bij een zacht voorwerp, ook apenmoeders wier kind is afgenomen hechten zich aan knuffels.
Durf te vragen

Heeft een visser in camouflage-outfit eerder beet?

Zien vissen vanuit het water het verschil tussen legerkleuren en pimpelpaars met geel?
In beeld

Ongekende verjaardag voor Janus de tweekoppige schildpad

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis
Meer Biologie Meer

Medische wetenschap

Diabetes

Zelfgeschreven software houdt bloedsuiker beter op peil

Een insulinepomp die draait op door patiënten ontwikkelde software, werkt beter dan een reguliere pomp.
Afweer

Belangrijke stap naar beter hiv-vaccin: oplopende kleine doses lijken afweer te versterken

Meerdere keren vaccineren, met kleinere doses, zorgt ervoor dat afweercellen maandenlang antistoffen ontwikkelen tegen hiv. Dat blijkt uit nieuw onderzoek.
Nieuwe boostercampagne

Met opgefriste herhaalprik de winter in

De vernieuwde coronavaccins beschermen beter tegen de Omikronvariant van het virus. Vandaag begint de vaccinatiecampagne.
Interview

Van de wieg tot het graf wordt de mens bestierd door hormonen

Internist-endocrinoloog Max Nieuwdorp schreef een boek over hormonen, de stoffen die alles in het lijf dirigeren. „Hormonen zijn krachtig, daar moet je niet te veel mee rommelen.”
Meer Medisch Meer

Archeologie

Hiërogliefen

Het raadsel van Rosetta: de race om de ontcijfering van het hiërogliefenschrift

Een steen uit Egypte was de sleutel tot het hiërogliefenschrift. Een Franse polyglot en een Engelse alleskunner wilden allebei de eerste zijn die het geheim van de farao’s ontcijferde.
Geschiedenis

Massale migratie Germanen naar Engeland

De Angelsaksische invasie van Engeland bestond uit een stroom van migranten, niet alleen uit een elite, blijkt uit dna-onderzoek.
Genetica

De eerste ezel werd 7.000 jaar geleden in Oost-Afrika gedomesticeerd

De meeste wilde dieren in Afrika zijn ongeschikt voor domesticatie. Maar met de ezel is het wel gelukt.
Archeologie

Een knappe amputatie van een onderbeen, 31.000 jaar geleden op Borneo

Tot verrassing van de archeologen blijken de rotstekenaars op Borneo óók heel goed in staat tot complexe chirurgische ingrepen.
Meer Archeologie Meer

Geschiedenis

Biografie

Drie Nobelvrouwen verdienen meer dan een driestuiversroman

Een nieuwe biografie over Marie Curie en haar dochters is een jammerlijk gemiste kans.
Biologie

De monnik die met tienduizenden erwten de basis legde voor de genetica

De ruimdenkende monnik Gregor Mendel was in de 19de eeuw de grondlegger van de erfelijkheidsleer. Peter van Dijk doet onderzoek naar hem. „De exacte kant ervan spreekt me aan.”
Boek

Het kompas dat Odysseus de weg wees

In dit prachtig uitgegeven boekje zet Siebren van der Werf uiteen hoe verschillende volkeren de zeeën hebben doorkruist.
Artis

In de gerestaureerde Artis Bibliotheek leeft de 19de eeuw

De Artis Bibliotheek in Amsterdam heeft een grote collectie natuurhistorische boeken. Het gebouw is ingrijpend gerenoveerd en gaat maandag weer open.
Meer geschiedenis Meer

Geologie

Waterbeheer

Heel veel grondwater oppompen zonder de voorraad uit te putten

Bangladesh is steeds meer rijst gaan produceren. Daar is veel grondwater voor nodig. Wat opgepompt wordt, vult de moesson aan.
Erosie

Hitte, brand en buien: een opeenvolging die funest is voor de bodem

Droogte en natuurbranden komen vaker voor. Als het daarna gaat stortregenen, kunnen er rampzalige puinstromen volgen.
Geologie

Meteorieten braken de aardkorst op, waarna de continenten op drift raakten

De aarde is de enige bekende planeet waar aardplaten voortdurend in beweging zijn. Hoe is die platentektoniek ontstaan?
Geowetenschap

Meer helium in de lucht door winning van gas en olie

Het werd altijd al vermoed: door de winning van olie en gas lekt er helium in de atmosfeer. Dat is nu voor het eerst ook aangetoond.
Meer Geologie Meer

Scheikunde

Jong geleerd

Niet elke scheikundige heeft een Einsteinkapsel, wil Mimi den Uijl maar zeggen

Scheikunde is niets voor mij, dacht Mimi den Uijl toen ze op de middelbare school zat. Nu wil ze mensen enthousiast maken voor haar vak.
Milieu

Onderzoekers: PFAS is niet zo makkelijk af te breken als gedacht

Deze zomer was het goede nieuws dat vervuilende PFAS via een chemisch proces simpel zijn af te breken. Maar dat blijkt in de praktijk nog moeilijk toe te passen.
De elementen

Fosfor brengt leven en zaait dood en verderf

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal.
De elementen

Met kwikzalf over water lopen

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal.
Meer scheikunde Meer

Natuurkunde

Klimaat

Is klimaatverandering oorzaak overvloedige regenval in Pakistan? Dat is onzeker

Pakistan heeft te maken met een complexe meteorologische situatie. „De natuurlijke variatie is heel groot.”
Glaciologie

Smelten van Groenlandse ijskap laat zee hoe dan ook 27,5 cm stijgen

Het duurt nog lange tijd voor de smeltende ijskap van Groenland weer in evenwicht is. De zeespiegel zal daardoor sowieso met 27,5 cm stijgen.
Het weer

Om precies te weten waar de bui gaat vallen moet het KNMI keihard rekenen

De kwaliteit van het weerbericht hangt mede af van rekenkracht. Elke vijf jaar wordt de supercomputer van het KNMI vernieuwd. Maar het meteorologische handwerk blijft aan de basis staan.
Column Gemma Venhuizen

De Spaanse worst riekt naar plagiaat

De Franse natuurkundige en wetenschapsfilosoof Étienne Klein doet volgens zijn eigen website aan 'vulgarisation scientifique', Frans voor wetenschapspopularisatie, maar lijkt die term als vrijbrief te gebruiken voor wetenschappelijke onbeschaamdheid.
Meer Natuurkunde Meer

Wiskunde en Informatica

Wiskunde

Een kuiken kan 3 van 5 aftrekken

Wat we te weten komen over tellende zandslakken, bidsprinkhaankreeften en roodrugsalamanders is beslist léúk.
Kunstmatige intelligentie

Wetenschappers zijn te slordig met ‘machine learning’

Wetenschappers maken volop gebruik van AI om voorspellingen te doen op tal van gebieden. Daar sluipen makkelijk fouten in.
Wiskunde

Getallen met een zeldzame eigenschap, dáár houdt deze wiskundige van

Op 5 juli werden de Fieldsmedailles uitgereikt aan vier wiskundigen, onder wie James Maynard. Deze Brit legt de wereld van de priemgetallen stukje bij beetje verder bloot.
Wiskunde

Wiskundeprijs: hoe stapel je sinaasappels in acht dimensies?

Hoe kun je bollen stapelen in 8 of 24 dimensies? De Oekraïense wiskundige Maryna Viazovska kraakte het probleem en krijgt daarvoor de Fieldsmedaille.

Alledaagse wetenschap

Alledaagse Wetenschap

Waar kwamen de raketten van Zaporizja vandaan?

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: schoten de Russen echt vanaf het terrein van de Zaporizja-kerncentrale?
Alledaagse Wetenschap

De zomerse warmte zit in de muren

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: met natte handdoeken krijg je de temperatuur van de kamer niet omlaag.
Alledaagse Wetenschap

Een kraai met rare witte slagpennen

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: een kraai met zwakke witte veren door een slecht dieet.
Alledaagse Wetenschap

Termen als ‘birth control’, ‘family planning’ of ‘contraception’ vind je niet in klimaatrapporten

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: De problematische kant van bevolkingsgroei.
Meer Alledaagse wetenschap Meer