Mijn nieuws Podcasts
Fokke & Sukke
Puzzels

Wetenschap

Kunstmatige intelligentie

Anonieme telefoongegevens zijn niet zo anoniem

Gegevens over iemands telefoongebruik zijn commercieel interessant. Ook als die anoniem lijken, onthullen ze veel.
Pandemie

‘Het is gevaarlijk om te denken dat dit het eindspel is’

Eindspel, endemisch virus. Ineens klinkt het alsof einde van de coronapandemie nabij is. Maar is dat wel zo?
Natuurkunde

Met brandend plasma zetten Amerikanen grote stap in onderzoek kernfusie

Een experiment met 192 laserstralen is een grote stap in het onderzoek naar kernfusie – maar er is nog een lange weg te gaan.
Coronavirus

Doorbraakinfectie ná vaccinatie geeft super-immuniteit

Een troost voor pechvogels die na vaccinatie en booster toch besmet raken met het coronavirus: hun antistoffen zijn tot wel tien keer krachtiger dan die van niet-geïnfecteerden.
Covid-19

Covid-patiënt heeft jaar na IC nog last (net als andere IC-liggers)

Driekwart van de intensive care-patiënten heeft na een jaar nog fysieke klachten. Maar die klachten lijken niet specifiek voor Covid-19.
Astronomie

Vloeibaar water op Mars is gewoon een stoffige vlakte

Vloeibaar water zou in de atmosfeer van Mars meteen verdampen. Het water dát er leek te zijn, is in werkelijkheid stof.
Kwasi Wiredu (1931-2022) | filosoof

Ook de filosofie moest gedekoloniseerd worden, vond Kwasi Wiredu

De Ghanese filosoof Wiredu keerde zich tegen koloniaal exotisme. Hij werd een kopstuk van de moderne Afrikaanse filosofie.
Astronomie

James Webb-ruimtetelescoop aangekomen op bestemming

De telescoop reisde bijna anderhalf miljoen kilometer in nog geen maand tijd. Het apparaat gaat metingen verrichten die nieuw licht moeten werpen op het ontstaan van de vroegste sterren en sterrenstelsels.
Meer Wetenschap Meer

Podcasts

NRC Onbehaarde Apen

Podcast

#173 Moeten we een parasol in de ruimte bouwen om de aarde af te koelen?

Als het niet lukt de opwarming van de aarde te stoppen, zou een zwerm satellieten zonnestraling kunnen tegenhouden: een parasol tegen de hitte. Hoe zou dat werken?
Podcast

#172 Omikron: hoe krijgt de wetenschap grip op een wispelturige coronavariant?

De één is levensgevaarlijk, de ander verspreidt zich razendsnel: de coronavarianten. Hoe krijgt de wetenschap grip op deze varianten?
Podcast

#171 Westers slapen is slapen onder druk

We drinken thee, gebruiken oordopjes en kopen een duur matras. We doen alles voor een goede nachtrust. Maar wat gebeurt er precies in onze slaap?
Meer NRC Onbehaarde Apen Meer

Astronomie

Oceanografie

Op Jupiter wervelen orkanen als oceanen

Acht orkanen wervelen op de noordpool van Jupiter, aangedreven „door vochtige convectiestromen”. Dat zijn dezelfde soort stromen die op aarde tientallen malen kleinere oceaanwervelingen veroorzaken.
Astronomie

De zon zit midden in een bel met sterren aan de rand

Uit een simulatie blijkt hoe nieuwe sterren ontstaan aan de rand van superbellen. De zon zit er middenin.
Boek

Waarom zou er maar één heelal zijn?

Bewezen is het nooit, maar natuurkundige theorieën sluiten niet uit dat er meer dan één universum is.
Meer Astronomie Meer

Biologie

Landbouwgif

Insecticiden werden verkocht als veilig, maar raken steeds meer verdacht

Alleen schadelijke insecten zouden last hebben van neonicotinoïden. Zijn deze insecticiden echt zo veilig?
Ophef

In Israël rijden goudvissen met kom en al naar hun eten toe

Hun rijdende kom stuurden ze eerst nog doelloos heen en weer, maar al gauw kregen Israëlische goudvissen het spel door.
Biologie

Veel planten kunnen opschuiven van klimaatzones niet bijbenen

Vaak laten planten hun zaden door dieren verspreiden. Als die dieren verdwijnen, lukt de zaadverspreiding niet – terwijl dat juist nu nodig is.
Biologie

Egelbacterie werd op eigen houtje resistent tegen antibiotica

In een voortdurende strijd met een schimmel tussen de egelstekels, is een bacterie resistent geworden – al 200 jaar geleden.
Meer Biologie Meer

Medische wetenschap

Ellen Laan (1962-2022) Seksuoloog

Ellen Laan wilde seks leuker maken voor iedereen, dus ook voor vrouwen

Gelijkheid en genot, daar moet het bij seks om gaan. Dat was de boodschap die hoogleraar seksuologie Ellen Laan onvermoeibaar uitdroeg. Haar voorlichtingswerk was nog lang niet af, vond ze.
Boek

Gids in de getallensoep van corona

Met wat improvisatievermogen van de lezer biedt ‘Covid by Numbers’ nog steeds relevant inzicht.
Durf te vragen

Waarom krijg ik klachten direct na de coronaprik?

Spierpijn rond de prikplek, hoofdpijn, koorts en algehele malaise. Sommige mensen hebben flink last van hun coronavaccinatie. „Alleen maar een goed teken.”
Knaagdieren

Hongkong: ‘Houd uw hamster thuis en zoen hem niet’

Nederlandse hamsters hebben mogelijk een corona-uitbraak bij klanten van een dierenwinkel in Hongkong veroorzaakt, denken de plaatselijke autoriteiten. 2.000 knaagdieren worden preventief geruimd en 150 klanten moeten in quarantaine.
Meer Medisch Meer

Archeologie

Archeologie

Sjiek, een meter lang en voor bier bedoeld; dit zijn mogelijk de oudst bekende rietjes

Lang wisten archeologen niet wat de strootjes waren die ze in 1897 vonden in een Russische grafheuvel. Ze blijken mogelijk de oudst bekende rietjes ter wereld.
Archeologie

Domesticatie van het schaap begon met een gevangen lammetje

Geiten en schapen waren de eerste dieren die bij het begin van de landbouw werden gedomesticeerd.
Paleogenetica

Keltische migratiegolf naar Engeland, 3.000 jaar geleden

Sporen van de migratie werden teruggevonden in een groot aantal nieuwe dna-sequenties uit botmateriaal.
Archeologie

Neanderthaler drukte zijn stempel op het landschap

Een gebied rondom twee Duitse meertjes is door neanderthalers flink van uiterlijk veranderd.
Meer Archeologie Meer

Geschiedenis

Boek

Waarom we nu zoveel weten

De IJzeren Regel heeft aan de basis gestaan van de groei van onze kennis.
Boek

Eise Eisinga was niet zo eenvoudig

Bij het bouwen van zijn wereldberoemde planetarium in Franeker, kreeg Eise Eisinga veel hulp.
Column Robbert Dijkgraaf

Vrees voor een wetenschappelijke coronadip

Robbert Dijkgraaf zag jonge wiskundigen buiten in de kou met een krijtje op een stenen muur schrijven.
Labratten

Als het dier mocht kiezen, zou het dan meedoen aan dierproeven?

Wat nu als dieren zelf mogen beslissen of ze meedoen aan een proef? Promovendus Anne van Veen breekt een lans voor inclusiviteit van proefdieren.
Meer geschiedenis Meer

Geologie

Geologie

Uitbarsting La Palma is ten einde: 3.000 gebouwen verwoest en één dode

De vulkaanuitbarsting op La Palma heeft het eiland veranderd. „Met de nieuwe vulkaankegel zou je toeristen kunnen trekken.”
Waterloopkunde

Kracht van rivier stuurt de vorm van de delta

Rivierdelta’s veranderen voortdurend van vorm – als de mens ze niet temt. Met satellietbeeld is in kaart gebracht hoe dat werkt.
Permafrost

Ook Jakoetsk, de koudste stad op aarde, kampt met klimaatverandering: ‘Wij zijn een nuchter volk, maar we kunnen er niet meer omheen’

Jakoetsk is de koudste stad op aarde. De huizen staan er op bevroren grond. Maar die dooit, en dat zorgt voor problemen. „De dorpelingen in het verre noorden klagen over overstromingen.”
Wetenschapsrijm

La Palma
Meer Geologie Meer

Scheikunde

Scheikunde

Stoppen met PFAS: hoe kom je af van een stof waar alles van afglijdt?

Het zijn heerlijke stoffen met heel nare trekjes: PFAS. De mens moet ervan afkicken, want ze zijn giftig. Maar hoe?
Vuurwerk

Wat is hier nou leuk aan? Over het wonder van de knal

In vuurwerk is de destructiedrang van de mens op een geruststellende wijze beteugeld. Er wordt niets vernietigd, behalve het vuurwerk zelf.
Astronomie

Waarom een komeet wel een groene kop heeft, maar geen groene staart

In de buurt van de zon kleurt de kop van een komeet groen door een bijzonder koolstofmolecuul. Maar de staarten kleuren niet mee.
Scheikunde

Vliegende neus kan stank van rioolwater herkennen

Een elektronische neus in een drone weet wat mensen vinden stinken. Dat helpt de bron te vinden van stank bij waterzuiveringsinstallaties.
Meer scheikunde Meer

Natuurkunde

Interview Frank Wilczek

Zelfs in het licht van de sterren is niemand onbeduidend, weet deze Nobelprijs-laureaat

In zijn leven heeft een mens miljarden beelden en gedachten, stelt Nobelprijswinnaar Frank Wilczek. Het laat zien dat het nergens voor nodig is om jezelf onbeduidend te voelen.
Isolatie

Plantenwand buiten woning voorkomt warmteverlies

Een wand met planten die in de winter groen blijven, zorgt ervoor dat een kamer 30 procent minder warmte verliest.
Wetenschapsrijm

Brabantse Bliksem
Natuurkunde

Elke seconde slaan er zo’n vijfenveertig bliksemschichten in maar niemand weet precies hoe bliksem opstart

Bliksem kent nog heel veel raadsels. Wetenschappers zien „steeds vreemdere dingen”.
Meer Natuurkunde Meer

Wiskunde en Informatica

Wiskunde

Zes kleuren voor een onvoorstelbaar aantal cirkels

Vijf wiskundigen hebben een probleem uit 1959 over gekleurde cirkels opgelost. Als rakende cirkels verschillend gekleurd moeten zijn, heb je dan aan vijf kleuren genoeg? Het antwoord: nee.
Kunstmatige intelligentie

Computer geeft model vele uitdossingen en poses op basis van één foto

Op basis van één foto kan een computer een persoon afbeelden in een andere lichaamshouding of met andere kleding.
Mensenmassa

In Pamplona rennen ze vlak voor de stierenhoorns ’t hardst

Bij het stierenrennen in Pamplona zoeken mensen het gevaar op, in plaats van het te ontlopen. Hun gedrag is dan ook anders dan verwacht: op de drukste plek rennen ze het hardst.
Interview

Hoe zet je wiskunde precies en efficiënt om in braille?

Om wiskundige formules te lezen, heb je overzicht nodig. Dat gaat lastig in brailleschrift. „Dus je moet heel veel onthouden.”

Alledaagse wetenschap

Alledaagse Wetenschap

Geen boter? Dan had je stroopvet

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: broodsmeersel maakte comeback na de oorlog.
Alledaagse Wetenschap

Camera tovert de horizon weg

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: zwevende schepen en een gekartelde einder.

Alledaagse Wetenschap

De evolutie van de sneeuwbol: van de Wereldtentoonstelling in Parijs naar 'Citizen Kane'

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: de adembenemende kanten van nepsneeuw.
Alledaagse Wetenschap

Onstuitbaar klokkenverval

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: IJzeren klokken en klokken van brons.
Meer Alledaagse wetenschap Meer